Për reformën

Qeveria ofroi plan transparent për reformën e bazës së sistemit arsimor kombëtar dhe hapi mundësinë për pjesëmarrje të të gjitha palëve të prekura dhe të interesuara në përcaktimin e modelit të ri arsimor. U arrit pëlqimi i gjerë se ndryshimet janë të nevojshme.

Plani i reformës është përgatitur në bazë të analizave nga institucionet dhe organizata kredibile si OECD, UNICEF-i dhe Banka Botërore, analiza të rezultateve nga arritjet e nxënësve maqedonas në testime ndërkombëtare si PISA dhe TIMSS, ndërsa ndryshimet janë rezultat i kërkesave shumëvjeçare të mësimdhënësve dhe të shumë gjeneratave të nxënësve. Plani parashikon veprime në tre drejtime:

1. Унапредување на квалитетот на наставата преку изработка на нова Концепција за основно образование  и нови наставни програми и материјали за учење

Koncepti nënkupton model të ri arsimor të edukimit përmes të cilit çdo fëmijë do të mund ta arrijë potencialin e tij të plotë. Në modelin e ri nuk ka shkurtim të disiplinave dhe përmbajtjeve shkencore dhe është theksuar mësimi i integruar i lëndëve (shqyrtimi i një teme / dukurie nga disa aspekte, përmes disa lëndëve).

Новите наставни програми се изработени врз основа на усвоени Национални стандарди за постигањата на учениците на крајот на основното образование  и истите обезбедуваат целосната автономија на наставниците за прилагодување на наставата кон поединци и групи што ќе овозможи остварување на очекуваните резултати од секој ученик. Фактографското учење се заменува со учење со разбирање. Формативното оценување добива предност наспроти сумативното, што значи секојдневно ќе се следи и евидентира напредокот на учениците. Учениците уште од најрана возраст се воведуваат во граѓански вредности поврзани со родовата еднаквост, инклузивноста, мултикултурализмот, грижа за животната средина и слично. Тие ќе стекнуваат компетенции во неколку области кои современиот свет ги нотира како најважни. Училиштето ќе нуди бесплатни воннаставни активности поврзани со интересите на ученици, така што тие со задоволство ќе поминуваат подолго време во училиште.

Është parashikuar që përmes Ligjit të ri për tekstet shkollore dhe materialeve e tjera mësimore dhe didaktike të vendosen më shumë filtra në procedurën e përpilimit të materialeve për mësim, me çka do të eliminohen gabimet e pakuptimta që tani ekzistojnë dhe ato do të shkruhen në gjuhën e autorit të kuptueshme dhe të përshtatshme për moshën e nxënësve. Për çdo lëndë do të sigurohen më tepër burime të informatave, gjegjësisht do të shfrytëzohen më së shumti tre tekste shkollore. Materialet për mësim digjitalizohen (tekstet shkollore prej letre vetëm për nxënësit nga klasa e parë deri në të tretën, ndërsa për nxënësit nga klasa e katërt dhe ato më të lartat opsioni i parë janë tekstet shkollore digjitale), që nënkupton sigurim të interaktivitetit më shumë, mësimdhënie më krijuese, gjithëpërfshirje (tekstet shkollore bëhen të disponueshme edhe në formatin audio dhe të shkruara në alfabetin e Brajovit për nxënësit me shikim të dëmtuar), si dhe uljen e shpenzimeve dhe rialokimin e mjeteve për qëllime tjera arsimore. Lekturat mbesin në formë të shtypur.

Investim në kuadrin mësimdhënës përmes trajnimit të vazhdueshëm dhe stimulimit të motivimit të punës.

Направени се измени на Законот за наставници и стручни соработници во основните и средните училишта со кои се обезбедува правна и економска сигурност за персоналот во училиштата. Отсега ќе им само директно вработување на неопределено време, наместо како досега да се врши трансформација по 2 години поминати на работното место. На оние, на кои во моментов не им е трансформиран работниот однос, со стапување на законот во сила, ќе им се доделат решенија на неопределено доколку ги исполнуваат законските услови. Со секое зголемување на минималната плата, ќе расте и платата на наставниците и стручните соработници. Кон платата се додаваат и додатоци кои досега не беа законски регулирани – за работа во ридско планински регион, за одделенско, односно класно раководство, за работа со комбинирана паралелка и слично. Законот обезбедува континуиран професионален и кариерен напредок.

 Investime në infrastrukturën arsimore dhe pajisjet e shkollave

Buxheti i MASH-it për këtë qëllim do të rritet vazhdimisht. Në vitin 2021, janë siguruar rreth 1 miliard denarë për investime kapitale - që është për dy herë e gjysmë më shumë në krahasim me vitin e kaluar. Në të njëjtën kohë, do të prokurohen pajisjet TI, ndërsa në të njëjtën kohë do të prokurohen kabinete për realizimin e orëve në shkencat natyrore.

Projekti i avancimit të Arsimit Fillor - me mbështetjen e Bankës Botërore (линк)

Si mbështetje e ndryshimeve në arsimin fillor, është krijuar projekt i avancimit të Arsimit Fillor në vlerë prej 21.5 milion euro, i cili do të financohet nga Banka Botërore dhe ai do të sigurojë arritshmëri më të shpejtë dhe më të madhe të mjeteve për shkollat, më shumë investime në kushtet shkollore, më lehtë në ballafaqimin me sfidat nga pandemia dhe vetëdijesimi i përgjithshëm në konkurrencën e sistemit arsimor.

Projekti parasheh investime të mëdha në arsimin, ndërsa do të realizohet në 5 vitet e ardhshme (deri në vitin 2026) nga Ministria e Arsimit dhe Shkencës, ndërsa në bashkëpunim të drejtpërdrejtë me Byronë për Zhvillimin e Arsimit, Qendrën Shtetërore të Provimeve, Inspektoratin Shtetëror të Arsimit, komunat dhe shkollat fillore.

Projekti për avancim në arsimin fillor ka katër komponentë themelorë, ose drejtime në të cilat do të veprohet:

E para është përmirësimi i mësimit në shkollat përmes investimit në objektet ekzistuese, pajisjen e kabineteve - pajisja e kabineteve në shkencat natyrore është paraparë si përparësi. Pastaj, prokurimi i pajisjeve të TI-së, mjete mësimore dhe shikime. Prokurimi i pajisjeve shkollore - banka, karrige, tabela, pasurimi i burimeve të bibliotekës dhe të ngjashme. Ndërsa në korniza të kësaj komponente do të ndahen edhe grantet për planet e zhvillimit dhe për tutorët dhe mentorët e nxënësve, veçanërisht nga kategoritë e prekura dhe avancimin e pranisë së shkollës tani gjatë dhe pas përfundimit të pandemisë.

Komponenti i dytë i projektit ka për qëllim zhvillimin dhe zbatimin e sistemit shtetëror të testimit përmes të cilës që do të ndiqet përparimi i nxënësve të shkollës fillore, ndërsa në veçanti do të kontrollohet shkalla e shkrim-leximit gjuhësor dhe matematikor, të cilat maten në testimet ndërkombëtare si PISA, ku gjatë kohë kemi gradë të ulët. Ky sistem i kontrollit të njohurive të nxënësve në përgjithësi nuk do të ndikojë në notat e tyre, as nuk do të ketë çfarëdo lloj pasoja në punën e mësimdhënësve, por thjesht rezultatet do të ndihmojnë vetëm në krijimin e politikave të ardhshme arsimore.

Përmes këtij komponenti veçanërisht do të forcohen kapacitetet dhe roli i Qendrës Shtetërore të Provimeve si institucion që do të zërë vend të rëndësishëm në procesin e krijimit të politikave arsimore bazuar në analiza dhe fakte.

Komponenti i tretë i projektit, ose fokusi do të jetë avancimi i kompetencave të kuadrit të shkollës, përmes zbatimit të standardeve profesionale dhe modernizimit të programeve për zhvillimin profesional. Do të vijojnë gjithnjë e më shumë trajnime moderne për mësimdhënësit ekzistues dhe bashkëpunëtorët profesional në lidhje me tema të ndryshme, ndërsa do të mentorojnë edhe kandidatët për mësimdhënës dhe bashkëpunëtorë profesionalë të cilët në të ardhmen do të punësohen në shkolla.

Komponenti i katërt është modifikimi i modelit për shpërndarjen e mjeteve për financimin e punës së shkollave, prej të cilës në matje të madhe varet funksionaliteti dhe cilësia e tyre e punës.